Monday, November 29, 2010

Zawlneite hrilhlawk MESSIAH

History han en vang vang hian Pathian hnen atanga rawn kal ka ni inti leh keimah hi pathian ka ni inti tamtak kan hmu a. Heng sakhaw dang hmuchhuaktu - Buddha, Mohammed, Confucius, Lao-tze te ngei pawh hi chung ang mihring chu an ni a. Amaherawhchu heng mi zawng zawng hi kan LAL ISUA angin an pian tur thu te, khawia lo piang tur nge tih te, an nun hman dan tur etc. tumahin an hrilhlawk hauh lo. Kan LAL ISUA chauh hi A piantur thu hrilhlawk tu nei chhun a ni. Isua Krista hi a piantur thu te, a hun hman dan tur te, a thih dan tur thlenga puanlawk nilo selang chuan Ama lema rawn chang (impostor) tamtak an awm thei ngei ang. Mahse hmasang atangin mi tamtakin A chanchin an lo hrilhlawk avangin Juda ten nasa takin haider tum mahse tunthlengin ‘Messiah - Chhandamtu’ a nih zia a rawn lang chho zel a nih hi. A chunga sakhaw hmuchhuaktu dang te khi chuan ‘ Heta hi ka rawn kal e, mi ring rawh u’ an ti mai a. Chu chuan mihring pakhat ve mai an nih zia leh mihring dangte aia an ropui chuan bik lohzia a tilang a ni. Mahse Isua Krista erawh a rawn kal a, zawlneite lehkhabuin Messiah chanchin tur a ziah zawng zawng a rawn tidik thlap a. Chuchuan lokal tura an (kan) beisei a nihzia a rawn nemnghet a ni.

Bible-ah hian Isua Krista lokal tur thu hi vawi tamtak a in ziak a. Tuna ka sawi duh ber chu Juda te mai nilo, hmanlai khawvela hnam fing zinga an mifing leh ropui, lehkhathiam te pawhin Isua Krista piantur thu anlo hrilhlawk hi a ni.
Tacitus (AD 56 – AD 117, Rome ram a senator leh historian) an hmanlai Rome mite chungchang thu a sawi naah ‘Engtikni ah emaw chuan khawchhak lam in hnehna anla chang ang a, Judai ram atangin Hotu leh khawvel awptu a lo kal dawn a ni’ tih thu hi mipuite ngaihdan nghet tak a nih thu a sawi a ni. Suetonius (Gaius Suetonius Tranquillus, Suetonius ti a hriat chuan, ca. 69/75 – after 130), a pawhin khawchhak lam ram pumpuiah ah chuan matheilovin Juda ten thuneihna sang ber an chan tur thu hi hmanlai atanga mi zawng zawng lo rindan a nihthu a sawi bawk.

China ram mite pawhin beiseina an lo nei bawk a. China ram hi khawchhak lama awm a nih avangin an ngaihdan chuan mifing tak khawthlang lamah lo piang tur a awm tiin anlo sawi thin a. Hetiangin, “Tcheou dynasty hun laiin, Tchao-Wang lal kum 24 naah, ni riat ni thla 4 naah, chhimthlang lamah eng alo lang a. Chu eng chuan lal in a rawn en a. Chu eng chu a danglam em a vang in lal chuan a mifingte a zawt a. Mifingte chuan lehkhabu pakhat an lo chhiarsak a, chu lehkhabuah chuan khawthlang lamah mithianghlim a piantur thu leh chu mithianghlim zuitu chu an ramah ngei pawh an la awm tur thu an hrilh a ni”.

Greek mite pawhin ‘MESSIAH’ hi anlo beisei nasa hle bawk. An chunga anchhia lo thleng te a bo theihnan hetiang hian an mifing Aeschylus-a (c. 524/525 BC – c. 455/456 BC ) chuan a lehkhabu Prometheus-ah a lo hrilhlawk a ni. “Pathian lo lan hma chuan in anchhia te hi a tawp mai ring suh u, Amah ngei chuan A lu chungah midangte sual zawng zawng a la phur dawn a ni” tiin an beisei tibo lo turin mipuite chu a thlamuan a ni.

Roman mifing, Cicero (Marcus Tullius Cicero , January 3, 106 BC – December 7, 43 BC ) pawhin an thlahtu ten an thawnthu ah “Lal lokal tur, Amah kan rin chuan chhandamna kan neih theih na tur” ti a thu an ziah chu eng ang mi nge ni ang tih leh engtik hunah nge a lo kal ang tih alo chhui ve mek bawk.

Virgil (Publius Vergilius Maro , October 15, 70 BCE – September 21, 19 BCE), Roman hlaphuah thiam pawhin a lehkhabu Eclogues pali naah chuan hmanlai pipute ten a an sawi thin; hmeichhe thianghlim, naute lawma nui ver ver leh chumi avanga hun thim tak chu alo kian tur thu a sawi a ni.

Plato leh Socrates te pawhin he ‘Thu tisaa lo chang tur khawvel mifing’ hi lo la kal tur angin an sawi a (Anni pahnih hi Isua hun hmalama mite ve ve an ni). Heng mite hian chu Chhandamtu lokal tur chuan mite chu hmasang atanga an sualna anchhia chu a phelh sak dawn a ni an ti bawk. China ram mifing Confucius –a (September 28, 551 BC – 479 BC) chuan hemi lokal tur a hi ‘Mithianghlim’ tiin alo sawi thung.

Khawvel nghahfak ISUA KRISTA hi Juda te chauh nilo, khawvel mi zawng zawngin an lo nghakhlel em em tih chiang takin a lang e. Sual phuara awm te phelh a, an anchhiate tibo a, an hun thim tak te tibo turin beisei em em in anlo thlir a ni. Keini chuan vanneihna zawng zawng changin kan piantirh ata heng mite lo beisei em em hi kan hmu a ni. Kan tana ‘MESSIAH – CHHANDAMTU’ lokal hi kan lawmzia entir nan, kan thinlung A lamah hawiin Krismas dik tak chu i hmang ang u.

8 comments:

  1. Lal Isua pian tur thu hi Bible bak chuan a hrilhlawk lo emaw ka lo ti ve ri ngawt a. Mi ropui hrang hrangte paw'n an lo hrilhlawk ve tho anih tak hi. I zarah ka hriat ngai miah loh tur ka hriat belh leh ta. A bengvarthlak kher mai.

    ReplyDelete
  2. An lo puang nasa hlawm tak hle mai a! Ni e, Krismas lo thleng tur hi, min chhandam tura Lal Isuan he khawvel a lo luh tanna ni anih ang ngei in, hlim leh lawm takin hmuak theuh thei ila, a lawmawm ngawt ang!

    ReplyDelete
  3. A lo kal chhan, ran thlenga a lo zal chhan hre rengin kan awmna hmnuah theuh hlimawm takin i hmang dial dial ang u...:)

    ReplyDelete
  4. @caribou-Nikum December thla Bible Study ka neih dawnin he thupui hi internet ah ka zawng chhin a, ka'n hmu chu ka lawm teh asin. Bible-a Juda te chauh hian LAL ISUA hi anlo beisei lo e, khawvel nghahfak a ni miau alawm.
    @Caribou, Maisek & Hruaitea -Krismas hlim tak leh lawm taka in hman theihnan ka duhsakna sangber ka hlan a che u.

    ReplyDelete
  5. a ngaihnawm khawp mai a....

    ReplyDelete